Liên Hoa Quang        

Hạnh phúc trong luân hồi là giả tạm vì luôn luôn ẩn giấu khổ đau ở trong đó

Nếu chúng ta thấy một người lạ chết vì tai nạn ô tô trên đường, chúng ta có thể sẽ không cảm thấy điên cuồng vì thống khổ. Tuy nhiên, nếu người chết hóa ra lại là cha mẹ hay người yêu thương của chúng ta, nỗi thống khổ sẽ rất mạnh mẽ và sẽ xảy ra ngay tức thì do bởi cảm xúc luyến ái mà chúng ta có với người đó. Thành thật mà nói, chúng ta sẽ không đau khổ nếu khổ đau không phải là một phần âm ỉ trong mối quan hệ gia đình. Bên cạnh đó, hạnh phúc thế gian cũng có thể trở thành nguồn gốc của khổ đau. Lấy thí dụ, một cuộc hội họp vui vẻ của bạn bè và họ hàng cho người ta sự thích thú, nhưng sự chia ly vào lúc cuối khiến họ buồn. Nếu không có cảm xúc hạnh phúc với buổi tụ họp, sẽ chẳng có bất cứ buồn đau nào lúc chia ly. Vì thế, hạnh phúc trực tiếp tương xứng với khổ đau ở đây.

Khổ đau khởi lên từ sự thay đổi, có thể bề ngoài xuất hiện là hạnh phúc, nhưng thực sự hạnh phúc này có thể biến thành khổ đau bất cứ lúc nào. Tức là, nếu không có hạnh phúc trước đó, không khổ đau nào sẽ xảy ra. Giống như chúng ta không bao giờ cảm thấy hạnh phúc hay buồn đau về sự gặp gỡ và rời xa người xa lạ tại trung tâm mua sắm hay tại những địa điểm công cộng khác. Bởi chúng ta không trải qua hạnh phúc lúc đầu, nên khổ đau sẽ không xuất hiện sau đó. Khổ đau khởi lên từ sự thay đổi (hoại khổ) được gọi là như vậy, bởi niềm khổ đau theo sau vốn đã được chôn giấu trong hạnh phúc trước đó, cuối cùng sẽ tự phát lộ khi các điều kiện thay đổi xảy đến. Kiểu khổ đau này thường xảy ra trong cõi người và cõi trời của Dục giới.


Trích “Tri Kiến Đúng Đắn: Biến người tin thành Bồ tát”, Khenpo Tsultrim Lordo

Kim Cang Định trích dẫn