Liên Hoa Quang        

Người Trí Không Phán Đoán Người Khác Bằng Những Cách Cư Xử Bề Ngoài ¹

Khenchen Konchog Gyaltshen

  

Một số người có cách cư xử tốt lành nhưng giống như một con rắn độc.
Xử sự của những người khác có thể khó ưa,
nhưng họ có thể có những tư tưởng cao quý
và có thể thực hiện nhiều hoạt động thuộc về Pháp v.v..
Vì thế, đừng tin vào những ấn tượng đầu tiên.
Hãy nhìn kỹ vào tính cách của họ.
   
(Bhande Dharmaradza)


MỘT SỐ NGƯỜI có vẻ dễ thương, nhưng ở bên trong họ nuôi dưỡng những tư tưởng ác hại và bất thiện. Những người khác có thể khó ưa nhưng sẽ thực sự giúp ích cho sự phát triển của một nhóm hay làm cho một cá nhân được hưng thịnh. Vì thế đừng vội đi tới một kết luận, thay vào đó hãy dùng một ít thời gian để hiểu rõ hơn. Hãy tin tưởng ở bản thân bạn, và sau đó dần dần tin những người khác. Tốt nhất là hãy luôn luôn chú tâm đến những gì người ta làm hơn là nghe những gì họ nói.

Một con rắn độc sẽ trườn đi thật lặng lẽ và nhẹ nhàng đối với con mồi của nó và sau đó tấn công mà không báo trước. Cách xử sự dịu dàng của nó không dựa trên tư tưởng tích cực mà đúng hơn đến từ một ước muốn làm hại chúng sinh khác vì những lợi lạc ích kỷ. Một con mèo sẽ hành động tương tự khi nó nhìn thấy một con chuột hay chim, lén đuổi theo bằng một cách thức nhẹ nhàng và hiền hòa vì những lý do vị kỷ, tràn đầy tham muốn và hiểm độc. Tương tự như thế, một vài người có thể tạo ra một ấn tượng dễ chịu để dành lợi thế hơn người khác. Những người khác có thể biểu lộ cách xử sự thô lỗ và dùng những lời lẽ khó ưa nhưng hành động vì lợi ích của người khác. Có một câu tục ngữ: “Con cọp biểu lộ tính cách của nó ra bên ngoài, nhưng bản chất của con người thì dấu kín ở bên trong.” Ta khó có thể phán đoán người khác ngay từ những ấn tượng đầu tiên. Vì thế đừng nhìn vào cách họ nói; hãy nhìn cách họ cư xử.

Câu chuyện sau đây minh họa điều này:

Có hai người bạn thân tên là Dawa và Nyima. Dawa có hai con trai. Nyima là người giàu có nhưng độc thân. Có một lần Nyima phải vắng nhà trong một năm, vì thế anh yêu cầu người bạn tốt Dawa giữ cho anh một túi vàng cám. Dawa đồng ý, nhưng sau đó nghĩ rằng anh có thể lừa gạt bạn mình và dùng cát thay cho vàng để chiếm đoạt túi vàng.

Khi Nyima trở về, anh hỏi xin lại túi vàng. Dawa nói: “Tôi thật bối rối. Một điều kỳ lạ đã xảy ra khi anh đi xa. Thật là không may, tất cả vàng cám đã biến thành cát. Tôi chẳng thể làm được gì.” Nyima không phản ứng một cách bi quan. Anh nói: “Anh là bạn tốt nhất của tôi, vì thế tôi biết anh không lừa dối tôi. Nếu điều đó xảy ra, chúng ta có thể làm gì?” Tuy nhiên, anh nghĩ là anh nên kiểm tra thật khéo léo xem điều gì thực sự xảy ra.

Nyima mua hai con khỉ và lấy tên hai con trai của Dawa đặt cho chúng. Anh huấn luyện chúng thật kỹ lưỡng. Các con khỉ vâng lời răm rắp mọi mệnh lệnh anh đưa ra. Một hôm, Nyima đến nhà Dawa và nói: “Tôi là người độc thân và không thể một mình giải quyết mọi công việc. Bởi anh là bạn tốt của tôi, tôi có một khẩn cầu. Xin để hai con trai của anh ở nhà tôi một thời gian.” Dawa đồng ý. Sau một thời gian, Nyima cho hai thanh niên đi chơi một tuần tới một thắng cảnh trong xứ. Sau đó anh tới gặp Dawa và nói: “Tôi vô cùng bối rối. Một điều kỳ lạ đã xảy ra khi chúng ta không gặp nhau. Thật không may, hai con trai của anh đã bị biến thành khỉ. Tôi chẳng thể làm gì được.” Dawa choáng váng: “Tôi chẳng bao giờ nghe nói một điều như thế—người biến thành khỉ!” Nyima nói rằng Dawa có thể tới nhà anh để đích thân nhìn thấy điều đó, hoặc là anh sẽ mang những con khỉ tới nhà Dawa. Họ cùng đi tới nhà của Nyima.

Khi gần tới nhà, Nyima gọi tên những con khỉ và chúng chạy đến lập tức. Anh chỉ chỗ cho chúng ngồi và chúng ngồi xuống. Dawa ngồi, ứa nước mắt và nói: “Bây giờ tôi sẽ làm gì?” Nyima trả lời: “Phải, cả hai chúng ta thật bất hạnh—trước đây là vàng của tôi, và bây giờ là hai con trai của anh.” Dawa đưa các con khỉ về nhà với trái tim nặng trĩu.

Sau đó Dawa đi gặp một thầy bói để hỏi có cách nào lấy lại hai con trai hay không. Thầy bói nói trước hết anh nên xin lỗi về điều sai lầm anh đã làm. Vì thế ngày hôm sau Dawa mang tất cả số vàng cám cùng với những tặng phẩm khác đến gặp Nyima. “Tôi vô cùng hối tiếc về điều tôi đã làm và xin tạ lỗi. Xin nhận lấy những tặng vật này và trả lại các con tôi.” Nyima nói: “Mặc dù cát đã biến trở lại thành vàng, các con trai của anh không thể trở lại thành người được.” Dawa khóc nức nở và nài nỉ khẩn thiết, vì thế cuối cùng Nyima trả lại các con trai cho anh ta.

Vì thế, khi bạn thực hành Pháp hay kết bạn với ai, hãy làm điều đó do bởi lòng chân thành và trung thực, với lòng từ, bi và sự tôn kính mà không có nhiều mong cầu. Như thế, khi thời gian qua đi, kết quả sẽ xác thực.

Một ví dụ khác từ lịch sử Phật giáo cũng chứng minh điều này:

Shantideva là một đại học giả tại Đại học Nalanda, ngài cũng đạt được thành tựu rất cao trong thực hành thiền định. Trước tiên, ngài nghiên cứu triết học Phật giáo và những chủ đề khác với những Đạo sư đương thời. Ngài đặc biệt cảm kích đối với các giáo lý Madhyamaka (Trung quán) và Bồ đề tâm, điều đó khiến ngài hoàn toàn tập trung vào thực hành thiền định đến nỗi ngài hờ hững với những nhu cầu cần thiết của cuộc đời. Kết quả là những tu sĩ khác ở Nalanda cho rằng ngài dửng dưng đối với mọi sự trừ việc ăn, ngủ và vệ sinh. Họ nghĩ rằng ngài là một sự ô nhục cho cộng đồng tu sĩ bởi họ chẳng thấy ngài làm việc gì. Họ quyết định làm nhục ngài bằng cách yêu cầu ngài ban một bài giảng công khai với hy vọng rằng ngài sẽ tự nguyện rời bỏ cộng đồng. Vào ngày được định trước, rốt cuộc nhóm tu sĩ cảm thấy xấu hổ. Shantideva ban một giáo lý hàm xúc, sâu xa và tuyệt đẹp. Giáo lý vẫn được tôn kính và nghiên cứu đến tận ngày nay, đó là giáo lý Bodhicaryavatara (Bồ Tát Hạnh) lừng danh. Tâm thức của những bạn đồng tu của ngài hoàn toàn được chuyển hóa, và họ đã phát triển lòng ngưỡng mộ và kính ngưỡng sâu xa đối với ngài.

Như bạn có thể thấy, người trí không phán đoán người khác bằng những hình tướng hay cách cư xử bề ngoài.



~ Trích “Một Hướng Dẫn Đầy Đủ về Con Đường Phật Pháp”

Phúc Hạnh An trích dẫn.


Chú thích: ¹ Tên tiêu đề do BBT đặt để tiện cho bạn đọc theo dõi