Ông Lão Bán Trà
Một thời nọ, có một ông lão thường bán nước trà rong ở vùng ngoại ô xinh đẹp của Kyoto, cố đô của Nhật Bản.
Mùa xuân ông tìm đến những nơi có hoa đẹp nhất, và vào mùa thu ông tìm đến vùng có tàng cây tốt, bày bộ đồ trà, đặt ghế ngồi để đón những khách du ngoạn ngắm cảnh.
Giới nghệ sĩ Kyoto đều thích và thường tụ tập quanh bàn trà của ông. Chẳng bao lâu danh tiếng lão bán trà được biết nhiều ở thủ đô.
Ít ai biết rằng ông lão là một Thiền sư ẩn dật. Học thiền từ khi còn trẻ, ông đã viếng nhiều vị thầy Phật giáo ở khắp nơi. Luôn luôn di chuyển, ông không có của cải sở hữu, hoàn toàn hiến dâng cho việc học Phật.
Sau khi ngộ thiền, ông nguyện tu học không ngừng nghỉ và tự thanh lọc để tránh lạc bước khỏi con đường hướng đến triệt ngộ do sự nắm giữ quyền hành khi chưa thuần thục.
Khi đã đi hành khước khắp nơi, ông trở về quê giúp đỡ thầy Bổn sư. Khi Bổn sư mất, ông chỉ định một trong các đệ tử trụ trì tu viện. Còn ông biến mất và đến Kyoto, vĩnh viễn bỏ những hoạt động Phật sự. Lúc ấy, ông nói: “Người ta sống đúng hay không, đó là vấn đề của tâm, không phải hình thức bề ngoài. Tôi không muốn lợi dụng chiếc áo thầy tu để sống nhờ vào sự bố thí của người khác.”
Và ông bắt đầu bán trà sinh sống. Ông thường nói đùa với mọi người:
- Tôi nghèo nên không thể mua thịt, tôi cũng già nên không thể cưới vợ. Sinh sống bằng cách bán trà thích hợp với tôi.
Cuối cùng, ông đốt hết bộ đồ trà và quy ẩn. Rồi Sau, ông chết tại một túp lều vào năm 1763, khi tám mươi chín tuổi.
Khi bày hàng, ông lão thường treo biển thế này: “Giá trà bạn có thể trả cho tôi bao nhiêu cũng được, từ một trăm cân vàng đến nửa xu. Bạn có thể uống tự do nếu muốn, ngoài ra tôi không còn giá nào hời hơn cho bạn.”
Khi đốt đồ đạc lần cuối và từ biệt, ông nhắn nhủ hành trang của ông:
“Ta luôn luôn cô đơn và nghèo khó, không một mảnh đất, cũng không một cây cuốc. Ngươi đã giúp ta hằng bao năm, cùng theo ta xuân đến lên non và thu về vượt suối, bán trà dưới những cội thông và trong bóng mát lùm tre. Nhờ thế, ta không thiếu tiền ăn và đã kéo dài đến tám mươi năm.
Nhưng bây giờ ta đã già đến nỗi không còn sức để dùng ngươi thêm nữa. Ẩn thân vào ngôi sao Bắc Đẩu, ta sắp chấm dứt đời mình. E rằng ngươi bị nhục dưới những bàn tay trần tục sau này, ta ban cho ngươi Hỏa quang tam-muội, bây giờ hãy hóa thân giữa ngọn lửa hồng. Làm sao chúng ta có thể diễn tả sự chuyển hóa này? Khi kiếp hỏa cháy rụi, mọi vật đều hoại; nhưng núi xanh vẫn còn mãi trong mây trắng. Giờ, ta xin giao phó ngươi cho thần lửa.”
Theo A Hundred Stories of Enlightenment, Viên Chiếu dịch