Liên Hoa Quang        

Hãy Truy Xét Sâu Xa Hơn Giá Trị Của Lời Nói

Khenchen Konchog Gyaltshen

Nếu có người nói những lời cay nghiệt,

hãy cố gắng xem chúng có chân thực hay không.

Nhiều người lầm lạc, như con thỏ nghe âm thanh “chal.”

Nếu có người tin tưởng ở bạn từ tận đáy lòng,

điều quan trọng là hãy xử sự với họ như với bản thân bạn.

Nếu bạn lừa dối họ, bạn sẽ kinh nghiệm hậu quả đó.

Vì thế hãy cẩn trọng.

(Bhande Dharmaradza)


NẾU CÓ NGƯỜI NÓI LỜI CAY NGHIỆT với bạn, đừng chỉ nghe âm thanh của sự giận dữ mà hãy nhìn vào ý nghĩa của lời nói để xem lời phê bình có ý nghĩa không. Nếu nó chẳng có ý nghĩa gì hết thì dĩ nhiên là không cần phải nghe. Một số người, do bởi lòng thương yêu và tôn trọng, muốn bạn làm việc cật lực, vì thế bởi lòng từ ái, họ đã quở trách bạn như một người mẹ quở trách đứa con. Nhưng nếu điều đó đầy ý nghĩa, hãy truy xét sâu xa hơn nữa để xem lời họ nói có chân thực không. Hãy nhìn vào bản thân bạn xem bạn có phạm sai lầm không. Nếu có, hãy chấp nhận điều đó và nhận lời chỉ trích như một giáo lý, và hãy thay đổi những tập khí sâu dày của bạn. Không cần phải phản ứng với mọi âm thanh mà bạn nghe. Hãy nhìn một cách cẩn trọng trước khi bạn phản ứng.

Câu chuyện sau đây minh họa cho ý tưởng này:

Trước kia có một con thỏ ở trong rừng, nó đi tới một cái ao để uống nước. Trong khi nó đang uống nước, một cành cây lớn rơi xuống nước và tạo thành âm thanh chal. Con thỏ vô cùng sợ hãi. Nó nghĩ rằng có một con dã thú đến giết nó và không kiểm tra lại, nó bỏ chạy. Nó chạy nhanh đến nỗi mọi con thú nhìn thấy nó đều nghĩ rằng hẳn là đang xảy ra điều gì thật khủng khiếp. Khi chúng hỏi con thỏ có vấn đề gì thế, nó nói: “Có một con yêu quái đang đến, và nó tạo ra âm thanh chal! Tôi hoảng sợ và chạy thoát khỏi nó.” Vì thế con này sau con khác, tất cả các con thú chạy theo thỏ. Một lát sau thì đã có một đám rất đông cùng chạy với con thỏ. Cuối cùng chúng gặp một con sư tử, sư tử hỏi: “Chuyện gì xảy ra ở đây?” Chúng trả lời rằng một con yêu quái đang đến, và nó kêu chal thật lớn. Sư tử nói: “Hãy chờ một phút. Để ta tìm hiểu ngọn nguồn đã.” Cuối cùng, sư tử tìm ra con thỏ, thỏ giải thích câu chuyện của nó. Sư tử nói: “Hãy trở lại và xem con yêu quái này ra sao.” Tất cả chúng quay lại và thấy rằng âm thanh khủng khiếp chỉ là một cành cây rơi xuống nước. Chúng nhiếc móc con thỏ, nói rằng nó thật là ngu và đã gây quá nhiều phiền phức không cần thiết cho tất cả bọn chúng.

Bài học mà câu chuyện này mang lại là ta nên khảo sát tất cả những lời nói đến với ta. Ta không phải chạy theo mọi điều ta nghe thấy. Hầu hết những chuyện trò tán gẫu của ta không có quá nhiều ý nghĩa. Xét cho cùng, nó chỉ làm phí phạm thời gian và năng lực của ta mà không có nhiều ý nghĩa. Vì thế đừng tạo ra cả một chồng hóa đơn! Thay vào đó, hãy quán chiếu về sự chánh niệm.

Nếu có ai tin tưởng ở bạn, hãy chân thành làm bất kỳ điều gì bạn có thể. Đối với bản thân tôi, tôi hiểu rằng hạnh phúc và sự bình an của tôi là trách nhiệm của riêng tôi và hoàn toàn tùy thuộc vào cách thức tôi hành động. Nếu tôi thực hành Pháp một cách chân thành và giữ tâm tôi một cách chính đáng, thì tôi cảm thấy là tôi đang nhận lãnh trách nhiệm của mình theo một đường hướng đúng đắn. Nếu tôi hủy hoại đức hạnh và những phẩm tính tốt lành của tôi bằng những ác hạnh thì tôi không chịu trách nhiệm về bản thân mình. Tương tự như thế, nếu có ai chân thành tin tưởng ở tôi, tôi phải làm điều tốt nhất trong khả năng của tôi. Rất có thể có nhiều điều tôi không làm được, nhưng tôi nên cố gắng làm việc cho họ một cách chân thành giống như tôi làm cho tôi. Điều này vô cùng quan trọng. Đây là cách để làm một người tốt.

Chỉ lo lợi dụng người khác sẽ chỉ đưa bạn đến việc tạo ra ác nghiệp. Nếu bạn lừa dối người khác, thực ra bạn lừa dối chính bạn. Khi ta làm điều tốt cho người khác, ta đang làm điều tốt cho bản thân. Khi ta nói điều xấu về người khác, ta đang tạo nên những hoàn cảnh xấu cho chúng ta. Ta kinh nghiệm thế giới mà ta tạo ra, như trong tục ngữ “Gieo nhân nào gặt quả nấy” (Ăn cây nào rào cây nấy). Vì thế, cách thức chúng ta giúp đỡ nhau thì rất quan trọng bởi nó mang lại một ý thức chân thành của cộng đồng. Hãy cẩn trọng những gì bạn làm. Bài kệ này cho ta trí tuệ để thực sự thấu hiểu Giáo pháp nghĩa là gì, khả năng của Pháp ra sao - làm thế nào để sống cuộc đời thường nhật của ta một cách trọn vẹn, không lầm lạc hay ảo tưởng.


~ Trích “Một Hướng Dẫn Đầy Đủ về Con Đường Phật Pháp”

Phúc Hạnh An trích dẫn.